SAİT MADEN KİMDİR?

 

             SAİT MADEN KİMDİR?

Şair, çevirmen, yayıncı, ressam, fotoğrafçı ve grafik tasarımcı Sait Maden, 1931 yılında Çorum'da doğdu. Eşi Ayten Maden çocuk kitapları yazarı ve çizeridir 1931- 2013 yılları arasında yaşamıştır. 13 yaşında şiir yazmaya başlamıştır. 15 yaşımdan beri şiir yayınlamış. Çorum,da  ilk ve orta öğrenimini tamamladıktan sonra İstanbul'da resim ve şiir yaratma tutkusunu takip eder.60 yıl grafik tasarım, resim, şiir ve çeviri gibi farklı alanlarda eşsiz bir verimlerle üretmeye devam etmiş. Sosyal medyada şiirleri en çok istismar edilen şairlerimizden biridir. Garip ve toplumcu gerçekçi türlerinde şiirler yazar.16 yaşında Fransızca ve Osmanlıca öğrenmeye başlamış, 18yaşında Fransız şairlerinden çeviriler yapmış. Lorca’yı anadilinden çevirebilmek için İspanyolca öğrenmiş. Sait Maden 1960 sonrası yazdığı şiirlerini dört kitapta toplamıştır. İleri görüşlü ve vizyon sahibi olan Sait Maden tasarım dünyasının gelişimine katkı sağlayabilecek her türlü çalışmayı yapmış. Yaptığı çeviriler pek çok dünya şairini ülkemiz okurlarına tanıtmıştır.

 1949-1955 yılları arasında Bedri Rahmi Eyüboğlu atölyesinden İDGSA resim bölümünden mezun oldu.Normalde 4 yıl olan okulu 6 yıl okumuş.Öğrenciliği döneminden başlamak üzere grafik sanatlarına ilgi duymuş  Dolayısıyla çok iyi çizermiş. Akademi'de okuduğu  yıllarda İstanbul'da bazı büyük semtlerde her sene sanayi fuarlarına büyük panolar çizmiş öğrenciyken. Çok yönlü sanatçı kişiliğiyle öğrencilik yıllarında içinde bulunduğu sanat ortamı kendisine, tiyatro dekorları, sergi ve fuar panoları, afiş tasarımı istekleri gelmesini sağlamış.

1955–60 yılları arasında tiyatro dekorları, sinema afişleri hazırlamış. Grafik tasarım çalışmalarına 1957’de yan bir uğraş olarak başlamış. 1960’tan sonra ağırlıklı olarak grafik tasarımına yöneldi . Türkiye’de grafik tasarım alanındaki öncü olarak kabul edilen tasarımcılardan ilk akla gelen isimlerden olduğu tartışılmaz.  Mesleğe başladığı yıllarda grafik adına yapılan her şey Batı'daki örneklerden aşırma işler ya da alaylı kişiler elinden çıkma bilinçsiz ürünlermiş . . Bu olumsuz durum, Akademi'nin grafik eğitimi almış öğrencilerinin yavaş yavaş piyasada yer almasıyla değişmeye başlamış. Tasarımlarında kendisine özgü bir çalışma tarzı geliştirmiştir. Grafik tasarım ile ilgili her konuda çok fazla tasarım ürünleri olan Sait Maden, her zaman geleneksel ya da bize ait olanı evrensel tarzda çalışmıştır Grafiğini biçimlendiren, alttan alta etkileyen ve destekleyen, besleyen en büyük kaynak şair tarafıdır.Yayın tasarımı alanında yoğunlaşmış. Birçok yayınevine yaklaşık 8000 kitap ve dergi kapağı tasarladı.  Bundan dolayı kitap kapağı tasarımcısı olarak anıldı zamanında. Yaklaşık 500 logo, broşür, ambalaj ve etiket tasarımları yaptı. Kitaplarında kullandığı yazıyüzlerinin de bir kısmını tasarladı. Çok sayıda siyasi amaçlı afişin tasarımcısı oldu. Grafik tasarım eğitiminde desen ve kaligrafi eğitiminin önemine vurgu yapmış. Tüm tasarımlarını el ile gerçekleştirmeyi tercih ederken günümüz teknolojilerinin kullanımına da bazı ilkelerin dışına çıkmamak kaydı ile olumlu yaklaşmıştır .Ona  göre simgeler insanın her çağda, her toplumda, her koşul içinde yarattığı iletişim biçimlerinin ilk anahtarlarıdır. Grafiğin her kolundan ürünle çalışmış. 2000 yılına kadar sürmüş. Yani 1955'te başladı bu işe, 2000 yılına kadar sürdü. 2000 yılında grafiği azalttı. Sadece çok seçkin siparişler olursa, onların işlerini yapıyormuş. Müşterileri çok ters bir adam olduğumu bilir. Bazı işleri Sait Bey bu işi yapmaz derler, getirmezler. Bazıları vardır, bunu ondan başkası yapamaz derler, getirirler. İki misline yaptığı işer de  oldu, yarı yarıya yaptığıda şöyle; “Çizdiğim tasarımlardan birini çok beğenmiştim. Konuyu o kadar iyi anlatıyordu ki! Ama adam kavrayamıyordu. ‘Bak dedim senden şunu rica ediyorum; eğer bunu kabul edersen vereceğin paranın yarısını isterim. Yok, eğer benim tutmadığım bir şeyi kullanmak istiyorsan onun fiyatı iki misli.” Grafiği sadece gündüzleri yapamış. Gece yalnız Edebiyat'a zaman ayırır. Konu ayırt etmeksizin çok fazla ticari çalışma yapması nedeniyle, kendi dönemindeki grafik tasarımcılar tarafından eleştirilip dışlanmıştır Grafik tasarımda her alanında özgün ürünler vermiş.Yazı sanatına ve yayımcılığa olan ilgisi, öğrencilik döneminin boş zamanlarında, matbaa ve gazetelere uğrayarak bu konudaki bilgilerini geliştirmeye yöneltmiş.1958–63 yılları arasındaki gazetecilik döneminden sonra, 1964’te kendi atölyesini kurmuş. 1960–75 arasında Yapı Kredi, İş Bankası, Akbank, Denizcilik Bankası gibi kuruluşlar için reklam ve tanıtım hizmeti vermiş. 1969’da Grafik Sanatçıları Derneği’nin kurucuları arasında yer almış. Yurdaer Altıntaş, Mengü Ertel, Ahmet Güleryüz, Selçuk Onal ile birlikte.  Derneğe bir süre başkanlık görevi yapmış.Çekoslovakya ve Polonya’daki grafik sergilerine dernek olarak katılmışlar. Grafik alanını sadece bir sanat olarak değil aynı zamanda mesleki bir örgütlenmeye ihtiyaç duyulan mecra olarak da görmeleri, ülkedeki tasarımcıların ve tasarım anlayışının gelişimine dair duydukları kaygıyıda göstermektedir.  Türkiye’nin ilk logo kitabı olan Simgeler  kitabını 1990’da yayımlamıştır. Tüm çalışmalarında kitap kapaklarında, çağdaş tipografi anlayışını ilk kez Türk grafik tasarımına kazandıran kapak tasarımcımız olarak bilinmiştir.1979’da ülkemiz adına bir ilk olan “Başlangıcından Bugüne Türk Grafik Sanatı” adlı kitap projesine başlamış. Zamansızlıktan ve destek yokluğundan çalışmasını tamamlayamadıysa da, 1830 sonrasına ait bölümünü özet olarak ele   almış  ve “Grafik Sanatı” dergisinde yayımlamış. Sait Maden’in Türkiye’de grafik tasarımcının müzede yer almayışı hakkındaki düşünceleri bir anlamda yaptığı çalışmaların desteksiz kalışını da açıklıyordu. Logo tasarımlarını da 1990’da yayımladığı  Simgeler adını verdiği kitabında bir araya getirmiş. Sait Maden’in çalışma alanı, Grafik ve edebiyatır. Şiir ve çeviri kitaplarını yayımlayabilmek için 1996’da Çekirdek Yayınları’nı kurmuştur. 17 Aralık–24 Ocak 2010 tarihlerinde “Bir Usta, Bir Dünya: Sait Maden. Tasarımcı, Sanatçı, Şair” adlı retrospektif sergisi açıldı, sergi kapsamında bir de kitap yayımlamış. Türk Grafik Tasarım tarihine olan önemli katkılarıyla kendisinden sonra gelen nesiller için ideal bir örnek oluşturmaktadır.

 Büyük usta, geçirdiği bypass ameliyatı sonrası yakalandığı akciğere   bağlı  olarak 19 Haziran 2013 Çarşamba günü, saat 9’da aramızdan ayrıldı.

BAZI ESERLERİ: